Τα Χριστούγεννα και οι γιορτές που τα συνοδεύουν φέρνουν μαζί τους εικόνες χαράς, ενότητας και θαλπωρής. Τα μέσα ενημέρωσης, οι διαφημίσεις και τα κοινωνικά δίκτυα γεμίζουν με μηνύματα χαράς, ευτυχίας και ιδανικών οικογενειακών στιγμών. Παρόλα αυτά, για πολλούς ανθρώπους, αυτή η εποχή συνοδεύεται από το άγχος της «καταναγκαστικής ευτυχίας» — το αίσθημα ότι πρέπει να είναι χαρούμενοι, να περνούν τέλεια, να βρίσκονται σε γιορτινό πνεύμα, ακόμα κι αν δεν το νιώθουν πραγματικά.
Τα Χριστούγεννα έχουν γίνει για πολλούς μια εποχή υπερβολικών προσδοκιών. Υπάρχει η πεποίθηση ότι όλοι πρέπει να έχουν περάσει την ιδανική χρονιά, να βρίσκονται με την οικογένειά τους, να ανταλλάσσουν δώρα και να απολαμβάνουν κάθε στιγμή. Οι οικογενειακές συναντήσεις, τα ακριβά δώρα και οι κοινωνικές εκδηλώσεις μπορεί να φέρνουν χαρά, αλλά αποτελούν και πηγές άγχους και οικονομικής πίεσης. Το να «πρέπει» κάποιος να είναι χαρούμενος αυτή την εποχή, μπορεί να προκαλέσει άγχος και απογοήτευση, ειδικά αν δεν αισθάνεται αληθινά ευτυχής. Αυτή η πίεση να φαίνεται χαρούμενος επηρεάζει και τη φυσικότητα στις σχέσεις, καθιστώντας δύσκολη την αυθεντική έκφραση των συναισθημάτων.
Για πολλούς ανθρώπους, τα Χριστούγεννα και οι γιορτές μπορεί να αποτελούν υπενθύμιση μοναξιάς, απώλειας ή οικονομικών προβλημάτων. Άτομα που έχουν απομακρυνθεί από οικογένεια ή φίλους, που έχουν χάσει κάποιον αγαπημένο ή που βρίσκονται σε οικονομική δυσχέρεια νιώθουν απομονωμένα σε μια περίοδο που παρουσιάζεται ως χαρούμενη και γεμάτη αγάπη. Η εικόνα της ευτυχίας που προβάλλεται μέσα από τα μέσα και τις κοινωνικές προσδοκίες έρχεται σε αντίθεση με τη δική τους πραγματικότητα, εντείνοντας έτσι τα αισθήματα θλίψης και απομόνωσης.
Μάλιστα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν την καταναγκαστική ευτυχία των Χριστουγέννων, καθώς οι χρήστες μοιράζονται «τέλειες» εικόνες γιορτινών στιγμών, δώρων και ευτυχισμένων στιγμών. Η σύγκριση με άλλους μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα κατωτερότητας ή πίεση για να ανταποκριθούν σε αυτό το «ιδανικό» επίπεδο εορτασμού. Ειδικά σε περιπτώσεις που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αυτή η ιδεατή εικόνα των γιορτών μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα θλίψης και απόρριψης.
Η έντονη αυτή προβολή της χαρούμενης εορταστικής περιόδου εγείρει και τον ανταγωνισμό μεταξύ των άλλων, τη ζήλεια, το θυμό και την κατήφεια με αποτέλεσμα να δημιουργεί συμπλέγματα κατωτερότητας, εντάσεις στο οικογενειακό σύστημα και παρεξηγήσεις μεταξύ φίλων, συντρόφων και συγγενών.
Πέραν των άλλων, η περίοδος των Χριστουγέννων είναι στενά συνδεδεμένη με την καταναλωτική κουλτούρα και την αγορά δώρων. Η πίεση για κατανάλωση ενισχύει την ιδέα ότι η ευτυχία σχετίζεται με την απόκτηση και την ανταλλαγή ακριβών δώρων. Αυτή η καταναλωτική νοοτροπία μπορεί να ενισχύσει το άγχος, καθώς πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για το πώς θα αντεπεξέλθουν στα οικονομικά βάρη αυτής της περιόδου. Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουν περισσότερο την υποχρέωση να καταναλώσουν και λιγότερο την αληθινή ευτυχία που θεωρητικά προωθεί η περίοδος.
Για να μπορέσουμε να απολαύσουμε τις γιορτές με έναν πιο αυθεντικό και ισορροπημένο τρόπο, είναι σημαντικό να δώσουμε προτεραιότητα στην πραγματική μας ευεξία και όχι σε κοινωνικές πιέσεις ή επιβαλλόμενες εικόνες ευτυχίας.
Αντί να επιδιώκουμε την «τέλεια» εικόνα των Χριστουγέννων, ας προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε στιγμές που έχουν προσωπικό νόημα και ανταποκρίνονται στις αληθινές μας ανάγκες. Αντί να θέτουμε εξιδανικευμένες προσδοκίες, ας είμαστε ρεαλιστές για το τι μπορούμε και θέλουμε να ζήσουμε τις γιορτές. Η αυθεντικότητα είναι πιο σημαντική από τις κοινωνικές προσδοκίες.
Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα και σε δραστηριότητες που σας χαλαρώνουν. Είτε με μικρές στιγμές ηρεμίας είτε με την απόλαυση της παρέας λίγων αγαπημένων, η φροντίδα του εαυτού είναι ουσιαστική. Αποφύγετε τις υπερβολές σε δαπάνες και εστιάστε στη χαρά της ανταλλαγής δώρων με συμβολική αξία. Τα τελευταία χρόνια τυλίγω δώρα για όλους τους αγαπημένους – συμβολικά, βιβλία κυρίως (πόση χαρά κρύβεται εκεί) – και είναι κάτι που μου φτιάχνει τη διάθεση πάρα πολύ. Αποδεχθείτε ότι μπορεί να υπάρχουν μικτές συναισθηματικές αντιδράσεις τις γιορτές και ότι δεν είναι κακό να μην νιώθετε χαρά σε κάθε στιγμή – σε εμένα ας πούμε φεύγει η χαρά όταν δεν κουμπώνουν τα ρούχα!
Η καταναγκαστική ευτυχία των Χριστουγέννων μπορεί να είναι ένα βαρύ συναισθηματικό φορτίο για πολλούς ανθρώπους. Η πίεση να είναι κανείς «χαρούμενος», να έχει «τέλειες» γιορτές και να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές προσδοκίες, ενισχύει τη σύγχυση και την απογοήτευση. Η εστίαση σε αληθινά συναισθήματα και σε ουσιαστικές στιγμές, μακριά από τον καταναλωτισμό και τις εξωτερικές πιέσεις, μπορεί να κάνει τις γιορτές πιο αληθινές και να προσφέρει μια βαθύτερη αίσθηση πληρότητας.